Feliz ano do boi

Segundo a tradición oriental o 2009 será o ano do boi (ushi en xaponés) e o aciago que deixamos atrás foi o da rata (nezumi). Agardemos que non se cumpra aquel dito budista de "o que a rata comeza o boi remata" e que o vindeiro sexa un chisco mellor e traia paz e esperanza para esa xentiña de Gaza, do Congo e de tantos e tantos lugares...

Eclipse

Joan Brossa (19919-1998)

David vs. Goliat

Hai que pensa e dixo que a literatura galega son só Rivas e Suso de Toro, e que os demais nada pintamos, ao que os editores retrucaron con xeito, algún cos datos na man para situar o debate no seu xusto lugar.
Eu vou facer a miña pequena achega pois non sei quen sería o xornalista de investigación que fixo a pescuda pero debeu estar noutras librarías, por falar só das que coñezo ben: en Libroruro de Vigo na entrada e no medio está o libro en castelán, ao fondo a LIX en galego é castelán e a dereita, tras a caixa, o libro galego, nunha mesa as novidades e o resto en andeis, na 1ª pranta está papelaría e na 2º libro de texto, ensaio e demais. Logo, botarlle en cara a Follas Novas en Santiago que o libro galego estea no soto canda os libros noutras linguas é descoñecer un pouco da súa historia, dos vidros escachados hai non moitos anos por ter libros en galego no seu escaparate, da súa importante labor editorial antes e agora en prol das nosas letras. En fin, que para comezar un debate hai que ter os datos e as informacións contrastadas e non collidas con alfinetes ou trabucadas.
Respecto a inxusta queixa dos libreiros, non é cuestión que que non teñamos oferta, que a hai e variada, é que hai que apostar con valentía por ela. Temos algo que envexar ao que ven de alén do Padornelo? Entre as novidades das últimas semanas podemos atopar unha mágnifica viaxe imaxinaria, unha distopía, unha cosmopolita novela sobre o exilio, un thriller teolóxico, diversas revisitacións ou destilacións de Shakespeare, un chuviñoso retablo experimental e algunha testemuña protexida en apuros. Estou seguro que se na Casa do Libro houbese na entrada dous ou tres palés de calquera deses libros galegos fartarianse a vender.
Amais estes días nos que pasei moito tempo en diversas librarías non escoitei que ningún empregado recomendase os nosos libros aos moitos compradores despistados que buscaban un agasallo ao chou. Sempre remataban recomendando a sota -a francesa do ourizo-, o cabalo -o nórdico falecido- e o rei -o esotérico nipón- que publicitan arreo todos os suplementos literarios. Iso si, malia que dous deles teñen tradución ao galego sempre metían no envurullo a tradución castelá.

Matar a un reiseñor

Hai tempo que non a vexo, tampouco Verán do 42, pero é un filme que teño mitificado da miña infancia, un filme que debería ser de visión obrigada nas escolas. Todo nel é perfecto, comezando por estes extraordinarios titulos de crédito deseñados por Stephen Frankfurt, a musica de Bernstein, Atticus , os nenos, Duvall e o repelente paxe de Truman Capote, amigo da infancia da malograda Harper Lee, autora da novela. Remata o ano e morte do seu director trae unha melancólica airexa de tempos vedraños.

Saturnalia

Cos meus mellores desexos para todos neste solsticio de inverno no que os romanos celebraban as festas saturnais, vai este humilde agasallo chamado Escritorio Galego. Nel, os nosos escritores meteranse na súa cociña literaria entre potas e tixolas para revelarnos cal é a súa receita creativa. Comeza a serie O Monstro das galletas da literatura galega. Agardo que vos guste.

A miña intención, agradecendo a colaboración dos autores que xa participaron e dos que o farán no futuro, será pendurar unha entrevista semanal tras o paso destas festas. Este é o adianto.

Ambrosio no Casino

Verme aí de finalista, a carón de Martin Amis e Montero Golez. emocióname e xa é premio suficiente.

O zapato xusticieiro

Podería falar hoxe da morte de dúas extraordinarias mulleres do século pasado, Amalia, icona moral e Bettie, icona pop, mais supoño que a imaxe do día é a do zapatazo a Bush. Ben pouco castigo semella ante a infinda ladaíña dos seus crimes. Ben pouco castigo..

O abandono do galego

Cando en calquera conversa ou faladoiro me mostro partidario da inmersión lingüística e da discriminación positiva en favor dos galego-falantes no acceso á función pública, todo o mundo mírame alucinado coma seu eu fose un rapaz deses que queiman fotos dos borbóns e bandeiras españolas. Eu simplemente son pesimista sobre o futuro da nosa lingua e penso que o único xeito de deter o seu esmorecemento é ese. Agora o Consello de Europa (páx 119 do seu informe) ven e dáme a razón. Agardemos pacientes a resposta dos nosos dirixentes, aínda que moito me temo que será unha ladaíña de dúbidas e escusas coma sempre que toca falar do galego. Eu ficarei coa mesma a cara de parvo e gastando sona dun perigoso radical nacionalista deses que algúns queren pendurar de non se sabe onde.
Un dos nove tradutores da xustiza galega dos que fala a nova foi o que hai uns meses traduciu o meu primeiro recurso de casación perante o Tribunal Supremo. O problema non é poñer máis tradutores, a xustiza precisa antes de máis funcionarios e xuices, senón que todos os actores que nela interveñan fagan máis pola nosa lingua. Eu levo anos presentando todos os meus escritos forenses en galego, pasando máis traballo, pois non podo acudir aos típicos formularios dixitalizados que están todos en castelán, pero orgulloso de facelo na miña lingua.

(grazas a r.r. polo tirón de orellas e a documentación)

Actualización 15/12: Extraordinaria anotación de Landoa sobre este asunto en resposta as veleidades lingüísticas do ínclito constitucionalista da Voz.

Ambrosio en Arousa

Hoxe andarei por Vilagarcía no Clube de lectores do Colectivo Casa-Escola para debullar con eles os segredos e as grallas de Festina Lente. Será as 20.00 no Auditorio de Vilagarcía, Aula 1, 2º andar. Quedades todos convidados.

U-la literatura galega

Parto da base de que a AGE é moi libre de artellar os seus premios como lle pete. Mais tamén penso que os mesmos están, non só para premiar ao mellor, senón para destacar e visibilizar ante público o mais relevante da produción editorial galega da última témpada, por iso é un chisco sorprendente a selección dos finalistas do premio Anxel Casal ao libro deste ano. Vexamos:

1º Son moitos finalistas, sete. Se lle queren dar certa cobertura mediática resulta imposible. A xente lerá a nova nos xornais que se dignen a sacala e non quedará con titulo ningún na cabeza.

2º Entre eles hai dúas obras de consulta, un ensaio, un albúm ilustrado e un comic. Só hai destacable na colleita literaria do ano o libro de Caneiro e de Docampo?

3º Non hai ningunha obra de teatro nin poesía entre eles.

Amais existe unha categoría específica para o libro ilustrado, que me parece moi ben dada a relevancia das nosas editoriais nese eido. Pero porque non hai unha de poesía ou de teatro ou de ensaio tamén? Por que non eliminar este caixón de sastre e facer unha categoría específica para cada xénero?

En fin penso que todo isto supón estragar o que debería ser o evento anual máis relevante das nosas letras.

Unha lectura amena e substanciosa

Deixovos unha nova anotación no, ultimamente un chisco abandonado, obradoiro da rúa d´Armada na que comento unha nova crítica de Festina Lente.

Xornal de Galicia

Benvidos e moitos parabéns !

Culturgal 08

O domigo botarei o día no Cultur.gal e pola tarde asinarei exemplares de Festina Lente no stand de Xerais a todo o que queira na compaña de Rubén Ruibal e Chano Eiroa. Vémonos e boa ponte.

Peter Pan doente

When a child doesen´t read, imagination disappears

Que sería de Peter Pan, da Cinsenta e de tantos e tantos outros personaxes da nosa infancia se os rapaces deixasen de lelos. A campaña de lectura do Servizo de Alfabetización Canadiano danos a resposta: estarían todos agoniando nun hospital ou esmorencendo nun asilo.

Vía Babar

Que veñen os rusos...

... e tamén os xubilados de Florida a quen lle pagaremos a peaxe da AP9 (72 millóns de € por ano) ata o 2048 (grazas á prórroga do infausto Ansar na concesión) para que eles tomen o sol nos Everglades e beban mojitos feitos por barmans cubanos.

Supoño que o Citigroup estará investindo parte dos cartos cos que xenerosamente os agasallou o vaqueiro Bush na operación. Entrementres, os políticos galegos cacarexando coma galiñas chocas corricando polo curral sen saber que facer e as caixas galegas, que deberían estar para estas cousas, gozando dunha carteira industrial de participacións en moitos casos de dubidoso ou nulo interese estratéxico para este país. Así nos vai e así seguiremos, sufrindo arreo os atascos na ponte de Rande, un firme nefasto e unha peaxe desorbitada na primeira arteria viaria da nosa terra, que carece a ademais de calquera outra alternativa viable (o da N-550 é de arrepío).

Aínda que moitos non o crean , hoxe é un día triste. Estragouse unha oportunidade de controlar o noso destino, de que sexamos nós os que fagamos este país. Unha mágoa.

Folerpas

Onte a media mañá estábamos xa no alto de Fontefría que nos recibiu cuberto de neve e case deserto. O nenos felices cantaban panxoliñas e botaron a correr polo monte cos seus trineos. Os adultos axiña os imitamos e durante unhas horas de lecer todos volvemos ser rapaces entre chanzas, xogos e e gargalladas. Comezou a nevar con forza e todos, pequenos e maiores, miramos cara ao ceo coas bocas abertas papando folerpas coma peixes que boqueaxen fóra da auga. Logo, de súpeto, coma nunha miraxe, saiu un tímido sol e repusemso forzas: unhas galletas para os nenos, café quente e oporto para os pais e nais. Mudamos a roupa enchoupada e baixamos a Cañiza onde nos agardaba un gorentoso cocido.
Polo tarde os nenos insistiron en repetir e o alto era unha tolería con cohes aparcados a un lado e outro, ocupando os carrís, e con centos de persoas brincando na neve entre a brétema. Durante un hora xogamos de novo ata que apareceu a garda civil e comezou a multar a todos os que estaban aparcados. Saímos a lume de carozo aínda mollados, con algunha multa por certo, e paramos na Lamosa a tomar un cafeliño con torta de améndoa e noces. Meu fillo dixo que fora o mellor día da súa vida cos de Nadal e Reis. Pola noite as gargalladas da miña filla durmida se inzaban pola casa mentres lembraba en soños un día inesquecible. Eu deiteime tarde e aínda levaba no corpo o remol da xornada.