Un libro galego

Seguindo coa nosa particular quenda de agasallos de Nadal hoxe tócalle a unha novela galega:

Como adoita acontecer no noso SL hai libros que pasan un chisco desapercibidos. Sucede con esta extraordinaria novela de Xesús Manuel Marcos. O autor debulla, a ritmo de novela negra, tres marabillosas historias que, devagar, coa fascinante música de fondo dos Tamara, nos levan a desenguedellar o nobelo dunha paixón, do exilio íntimo do fracaso, empregando unha prosa fermosa, rica en matices, metáforas e poderosas imaxes que nos deixan sen alento. Hai unha historia e hai estilo, non se pode pedir máis. Lina, devecido, esta fin de semana dun tirón e estou seguro que regresarei a ela máis veces.

(Por certo a cuberta é do mellor do ano)

Supervivente

Fago está anotación para dar fe de que sigo vivo. Unha inoportuna viriasis derruboume na cama o día 19 pasado, de aí a miña ausencia destes derradeiros días. Nin puiden facer a cea de noiteboa como adoito.
A presentación do libro estivo moi ben e foi un auténtico pracer compartir un intres coa familia e amigos, amais de contar coa amable presenza dun extraordinario triunvirato da nosa LIX e coa estimulante compaña do insigne Martin. Grazas a todos.
(A quenda inexorable do becho continua e a miña filla apareceu onte con febre alta, así que hoxe toca pediatra)

Presentación

Mañá, día 18 de decembro, as 19.30 horas, no hotel NH Palacio de Vigo, Edicións Tambre, presentará os libros "O carteiro de Bagdad" e "Eu vivía na fin do mundo", galardoados este ano cos premios Ala Delta de literatura infantil e Álbum Ilustrado-Biblioteca Cabildo de Gran Canaria. Ambas as obras son da autoría de dous vigueses, o escritor Marcos S. Calveiro e o pintor e ilustrador Ramón Trigo. No acto intervirán o editor, Ignacio Chao e as escritoras An Alfaya e Blanca Trigo.

Faladoiro

Esta noitiña andarei polas terras do Morrazo, na Lonxa Literaria, compartindo conversa cun lote de lectores apaixonados. Falaremos arredor dos meus Rinocerontes e quimeras (este enlace é un chisco de autobombo)

Unha novela grafica

Do mellorciño que teño lido nos últimos anos, unha marabillosa historia de amor. De medo e compromiso. De vida e morte. De ficar ou arriscar. Penso que neste xénero estase a facer nos últimos anos a mellor literatura. Se alguén non me cre, que lea estas Píldoras azules.

Algúns agasallos

Aproveitarei estes días de Nadal, en que algúns acudirán ás presas a mercar o primeiro agasallo que atopen, para deixar aquí algunhas recomendacións que calquera persoa sensible penso que agradecerá. Comezarei por un disco.

Dez anos despois, a completa reedición dunha pequena alfaia case descoñecida, Satélite 99, cunha grande artista dentro: Ana D. Acompañantes de luxo nesta viaxe: Ibon Errazkin e Javier Corcobado. Do Brazil de Astrud Gilberto á chanson de Jane Birkin. Unha fermosura.

(Non podo tampouco deixar pasar a voz desta auténtica bad girl. Unha gorxa suicida onde ecoan o dramatismo Billy, a potencia de Janis ou fraxilidade de Judy. Un prodixio co que marabillarse denantes de que remate desleixada en calquera calella como unha boneca rota)

O Nadal, en galego

Veloso fainos unha angustiosa chamada:

"Non son optimista. Creo que a lingua galega camiña de xeito irremediable cara á súa desaparición. Morremos, de acordo, pero algúns non estamos dispostos a agoniar en soidade. Por iso nace este blog, coa intención de que sirva de lugar de reflexión e debate. Agradezo críticas, azos, datos e, sobre todo, ideas. Está en xogo un dos nosos principais sinais de identidade. Aínda que a moitos tanto lles teña."

E eu, solidario, respondo a súa petición de auxilio e fago unha simple proposta. Como consumidores temos unha forza da que non nos decatamos, unha forza que podemos comezar a exercer tamén como galegofalantes. Nestes tempos de Nadal en que todos faremos compras e mercaremos agasallos, nada máis sinxelo que mercar só aquilo que nos venden en galego. Polo tanto, con non mercarlle ren a todas aquelas empresas que nos desprezan e nin se molestan en ofertarnos os seus produtos na nosa lingua, asunto arranxado.
Facede coma min, cada día, sentádevos durante uns intres diante da Galega e ide tomando nota de todos aqueles que non se anuncian en galego. Nós, na casa, xa temos a nosa particular lista de vetados, ata mudamos de marca de pan de molde malia as queixas dos nosos fillos.
No caso dos xoguetes, o asunto é un chisco máis complexo, xa que estes días nun intermedio do Xabarin, o 90% deles anunciase en castelán, pero tentádeo tamén.
Esta decisión é persoal e cada un pode adoptala ou non. Non pretendo iniciar campaña de boicot ningunha, cada un é moi libre de facer o que lle pete.
Mais, como di Veloso: está en xogo un dos nosos principais sinais de identidade.

Algunhas preguntas

Entre os 40 autores que Ánxela B se levará a Cuba, estará o noso flamante premio nacional? E este finalista? Algúns xa comezan a facer preguntas.
(E que conste que eu xa coñezo a cidade e a Fidel, mais iso xa é outra historia)

Hai debate

O meu post de hoxe podedelo atopar na de Brétemas.


(Por certo, por fin alguen se lembrou do noso finalista David Rubin)

Que noite a daquel día !

Hai que recoñecer que os da editorial organizaron unha festa por todo o alto. Foi marabilloso ser o protagonista durante unhas horas, amais da felicidade de atoparme e conversar con dous dos nosos autores exiliados na capital, un deles fai unha atinada crónica do evento, da que tamén podedes ler máis aquí.
A esmorga foi das boas, pois rematei de madrugada nun local flamenco cos encantadores editores de 451.
De Madrid, pouco que contar, non tiven tempo de ver nadiña. Iso si, non tomei un café decente en tres días, ¿será tan difícil facer un bo café?
Dáme pudor poñer algunha foto da entrega do premio, polo que pendurei esta dun pobre gorrión perdido na inmensa e espectacular T4.

Madrid, Madrid, Madrid...

A próxima semana andarei uns días pola capital do reino para acudir aos fastos da entrega do premio Ala Delta. O libro quedou moi ben, a tradución de Nacho Chao, extraordinaria, e as ilustracións de Miguel Angel Diez, fermosísimas, eu non houbera imaxinado mellor aos meus personaxes. É un inmenso pracer que traten a obra dun con tanto meco e coidado. Grazas.

FFG

Hoxe todos os medios adicaran horas e paxinas a glosar a vida é obra deste xenio, caeran nos lugares comúns de sempre e falaran dos mesmos filmes. Para min, que mamei o cine nas tardes no anos setenta diante dun televisor en branco e negro, FFG sempre será o malvado Amaro Carabel e o compañeiro de Analia Gadé naquel feixe de deliciosas comedias que fixeron xuntos.

Kentai bunko

Ao fío desta nova anotación de Brétemas, venme a cabeza a fenómeno das chamadas kentai bunko no Xapón. Son novelas para ler no móbil por capitulos de 500 caracteres, moi asociadas aos estereotipos e xéneros do manga. O 80% dos seus usuarios son mulleres que len novela romántica ou policiaca nos ateigados vagóns do metro, mentres, os homes prefiren ver espirse a unha ruliña no seu móbil.
Por dous euriños ao mes pódense baixar as que se queiran, hai editoriais con máis de 20.000 subscritores. E o negocio non é marxinal, xera un mercado de 60 millóns de euros ao ano.

I Premio Nacional de Comic

Non se pode atopar un primeiro galardoado como Max para este recen creado premio, un histórico da banda deseñada, dende os seus tempos no mítico Víbora, o seu paso por esa extraordinaria revista que era NSLM, ata actualidade.
Amais o noso David Rubín quedou como finalista pola súa Tetería del Oso malayo. Parabéns para os dous.

Actualización 20/11/07: Coa súa habitual pereza informativa, a prensa escrita que vin hoxe, Faro, Voz e Galicia Hoxe, limítase a reproducir a nova das axencias sen facer mención algunha a David Rubín. Nin sequera houbo un periodista curioso que lese a nota de prensa do Ministerio enlazada enriba. Mágoa.

E a quenda galega deste ano continúa con Manolo Vilariño e os seus animais silenciosos. Parabéns tamén para el.

A choiva do mundo

Catro anos despois, o premio Torrente Ballester volve ao rego e premia a unha obra en galego. O xurado fala dun macrotexto de audacia vangardista no que coma nun nobelo se ensarillan toda caste de xéneros literarios, falan tamén de que está escrita nun ¿¿¿galego cosmopolita??? e eu bóteme a tremer. Non sei, a min fédeme a “Xeración Pan con chuculate ”, un arremedo desa “Xeración Nocilla” da que tanto cacarexan e discuten alén do Padornelo. De todos os xeitos será mellor non prexulgar e agardar a lela cando a edite Galaxia. O tempo darame o quitarame a razón.

Xallas

Artigo 325 do Código Penal

Castigarase con penas de prisión de seis meses a catro anos, multa de oito a 24 meses... ao que... provoque ou realice directa ou indirectamente emisións, vertidos... nas augas terrestres.. que poidan prexudicar gravemente o equilibrio dos sistemas naturais.

Artigo 31 do Código Penal

O que actúa como administrador... de dereito dunha persoa xurídica... responderá persoalmente, aínda que nel non concorran as condicións, calidades, ou relacións que a correspondente figura do delito requira para ser suxeito activo do mesmo, se tales circunstancias danse na entidade... en cuxa representación obre.

O mudiño

Non pensaba falar aquí outra vez do becho comellón e daqueles que por cobardía política seguen alimentandoo, mais as declaracións do ínclito alcalde de SDC colmaron a miña paciencia. Nin o cuñado de Raxoi (si , como Josep Lluis). Nin os aluminios. Nin a decrepitude de Fraga, un home ao que lle cabía o estado na cabeza e ao que agora non lle entra nin o seu propio mausoleo e bota balóns fóra. Nada diso é tan indignante como o cómplice silencio que Bugallo dixo manter sobre a desfeita por unha suposta lealdade institucional. Supoño que os cartiños que durante anos SDC chuchou dos tetos da Xunta a través do Consorcio non tiveron nada que ver coa súa tan proverbial discreción. Verdade?

Un licorne máis ou menos

Como xa se desvelou por aí, no blogomillo non hai segredos, chamáronme da Lonxa literaria para o seu faladoiro do próximo mes, onde me medirei cos seus membros para defender os meus Rinocerontes e quimeras. Fun convidado polo escritor que me precedeu, Xesús Fraga, o que meu deu a oportunidade agradecerllo por teléfono e falar así co autor dun dos libros do meu persoal canón sentimental.
Para aqueles que gusten máis de veracidade histórica, hai algúns nos diarios do país, que do pulo das verbas e da imaxinación, aquí cóntase a historia do fantástico licorne.

É de xustiza

Únome dende aquí á campaña iniciada por Martin entre o blogomillo.

A voz a fin ou a entrada do túnel

Viña no vitrasa matinando de que falar hoxe no blogue. Do libro que veño de rematar despois duns días de intensa lectura e que inaugura dun xeito esperanzador a tempada literaria galega. Dos primeiros pasos na escrita do meu folerpiña que me deixaron abraiado. Do endémico e xigantesco complexo de Edipo da sociedade arxentina. Da nova de onte no País sobre un manual de literatura europea onde supoño que non hai nin un só escritor galego entre os 3.850 censados. Ou da sorte laboral dun benquerido amigo. Viña matinando en todo isto, cando de súpeto unha muller ao meu carón desmaiouse e comezou a ter convulsións no chan. Axudámola entre todos, abrinlle a boca e quiteille a lingua para fóra pare que non afogase. Co bus parado, esperamos pola ambulancia, ela recuperou a consciencia máis era incapaz de falar. Pechou de novo os ollos e eu falei seguido con ela ata que chegaron os do o61. Ela acaneba a cabeza a cada pouco.

Non sei quen era nin que será dela, mais agardo vela un día destes polo Toural. Ollareina e sorrireille, aínda que non me recoñeza.

Diálise II

Xa falei aquí desta marabillosa obra que tan fondamente me emocionou. Pois ben, como xa saberedes, hoxe recibiu o Premio Nacional de Literatura Drámatica. Moitos parabéns para o seu autor, que agardo poda, por fin vela sobre un escenario. Espero que os xerifaltes do IGAEM ( cuxa web nin se molesta en recoller a nova aínda) caian da burra dunha vez e non sigan a facer o rídiculo por ter conxelada esta obra mestra dende hai case dous anos. Sería unha vergoña que un fito do noso teatro como este quédase sen estrear ou o fixese antes no Lliure traducida ao catalán.

Agardemos que as previsións de Martin sexan certas e levemos outra alegría nos próximos días.

Nadal

O triste de Vigo é que só aparece nos informativos nacionais de televisión con ocasión dun crime múltiple ou cando se queiman colectores nas súas rúas, mais agora tamén saímos por esta parvada, iso si, somos a primeira cidade da península que o fai. A algúen no concello debería caerselle a cara de vergonza.

AD AUGUSTA, PER ANGUSTA

No deixa de ser irónico, que o meu particular paso das Termópilas no blogue (este é o post 300) sexa para mostrar a miña solidaridade cos Aduaneiros e coa súa viñeta, que desatou a ira da nosa telexénica e ínclita poeta, que pouco savoir faire ma chere.

De todos os xeitos concordo co que di Calidonia, e o que non podo facer e solidarizarme con moitos dos anónimos comentarios que seguían a viñeta, e que máis que inxuriosos en concreto son sexistas en xeral. Con suprimilos todo arranxado, mais seica a nosa primma donna non se vía con esa toga sanguenta e prentendía que se suprimise tamén a imaxe. Volvo a repetir, que pouco savoir faire ma chere.

Esclarecedora e definitiva a reconstrución dos feitos do insigne ShS, ante ela non hai nada máis que dicir. Cada un que saque as súas conclusións, xa sodes todos maiorciños.

Orfos

(O outro día, no despacho de billetes dos vellos Multicines Centro en Vigo)

Sari, somniador de mars

D’ençà que en Sindbad se’n va anar, el riu Iadid baixa trist i moix, abocant les seves llàgrimes tèrboles al mantell salat del golf. Se sent sol i repudiat, perquè ja no té a qui acompanyar amb la música de les seves aigües, abans fresques i enjogassades.
En Sari també el troba a faltar, però es va acostumant a la solitud, a quedar-se a la seva estora escalfat pels rajos prims del primer sol i a no haver de matinar per ser ben d’hora a la porta de la casa del vell mariner; a aquella hora primerenca en què l’ombra allargada del minaret de la mesquita recorre lleugera el moll ple de paneres, caixes i cistells dels més variats fruits del mar fins a cabussar-se àgil a les aigües tèbies com un peix volador.

Estereotipos

Onte ben cedo, collemos estrada cara a Sargadelos nunha furgona arrendada. Imos facer a mudanza dunha amiga que regresa a Vigo despois de ver estragado o seu soño rural. Sobre as nove e media da mañá baixamos pola Gañidoira, camiño de Viveiro, cando nos atopamos cun control da Garda Civil. Dannos o alto e interrogan ao condutor, de onde vimos, a onde vamos... Déixannos pasar e ao arrancar eu saco a cabeza: craso error. O picoleto veme a pinta —medio durmido, sen barbear, brinco nunha orella — e faime baixar. Pregúntame se levo estupefacientes, mándeme baleirar os petos, revísame o paquete de tabaco. Eu fago algunhas chanzas polo ridículo da situación, máis o xoto garda nin se inmuta. Ao cabo, permítennos continuar a viaxe.
Despois de cargar o enxoval e que a nosa amiga bote unhas bágoas, imos comer a La Cazuela e botamos unhas risas a conta do incidente, mentres gozamos dos seus gorentosos pratos. Rematamos axiña e regresamos. Fixemos seiscentos quilómetros en seis horas e percorremos as catro provincias do país.
Xa na casa, penso que se todos os gardas teñen o ollo e capacidade dedutiva do que nos atopamos, é evidente que os alixos que collen só poden ser froito dunha carambola da casualidade.

¿Ou ser tamiles ou ser fineses? Esa é a cuestión.

ShS pediume a miña opinión, para o Luces de El País, sobre o problema da difusión ou visibilidade dos nosos produtos culturais alén das nosas fronteiras e eu mandeille a reflexión, da que entresacou as frases que hoxe saen no xornal, que agora reproduzo na súa integridade.

Penso que non é unha cuestión moi diferente á que poidan ter outras culturas minoritarias. A ignorancia provoca o medo e este encirra os prexuízos, mais non é unha actitude distinta á que moitos galegos poidan ter perante os bazares dos chineses, ou ao cruzárense cun marroquí ou un senegalés nunha rúa calquera.

Existe ademais unha grave doenza que nos afecta e á que eu denomino “culturismo” (cultura+turismo). Cantos galegos coñecen a Ribeira Maia e non foron xamais a Ribeira Sacra. Pois cos produtos culturais pasa o mesmo: se un lector castelán pode ler unha novela dun autor tamil por que non pode ler a dun narrador galego, que a fin de contas o ten aquí ao lado. Neste mundo globalizado o exótico converteuse nun valor en si mesmo, con independencia da súa calidade.
O curioso do asunto é que nós somos raros de carallo e vivimos no cabo do mundo, mais ninguén nos ve o suficientemente exóticos como para vendernos e promovernos. Temos que ser, quizabes, máis tamiles.

Pola outra banda, existe outro camiño: poderiamos tentar ser fineses. ¿Porque eu podo ler a un novelista finés en galego e eles non poden ler a un novelista galego? Os fineses son raros de carallo, só hai que ver os seus filmes, e viven no cabo do mundo coma nós, mais non son exóticos tamiles. Pola contra, venden ben os seus produtos culturais: música, literatura, cine... Aí é onde ten que entrar a Administración e as súas políticas culturais: Menos Gaiás e máis axudas para traducir aos nosos autores ou a para crear dunha vez por todas o Instituto Rosalía e espallar a nosa cultura polo mundo adiante. Temos que ser, quizabes, máis fineses.

Non quero eximir, tampouco, aos propios creadores do problema:
-A nosa actitude timorata, unhas veces. Parece que imos pedindo permiso por alí onde pasamos. Temos que erguer un pouco máis a cabeza. Temos que ser máis afoutos.
-O noso pouco risco, outras. No premio que veño de gañar, de 140 orixinais, só había media ducia en galego. Temos que ser máis arroutados.
-A afección a ollarnos o noso propio embigo, sen ver o mundo que nos rodea, fai que moitas veces as nosas creacións sexan inintelixibles alén do Padornelo. Temos que ser capaces de transcender, sen renunciar ao que somos, de ollar dende o noso quinteiro ao horizonte e moito máis alá, ao lugar onde comeza o resto do mundo. Temos que estartelar os ollos.

O dito ¿Ou ser tamiles ou ser fineses? Esa é a cuestión.

A sintaxe da escrita

Na presentación o venres do novo libro de Luis Rei Nuñez, Ramiro Fonte estivo ben brillante. Co seu permiso, deixo aquí algunhas das súas perlas soltas e collidas ao voo para a reflexión xeral sobre o oficio de escribir.

"Escribir libros semellantes aos que non chaman a atención como lectores."

"Escribir é reescribir."

"Aqueles escritores que din que arranxan o mundo sen arranxar antes a súa propia sintaxe."

"Ler novelas que nos fagan cambiar por dentro."

"Todo prosista debería escribir a biografía doutro escritor."

Diálise

Se cadra é unha errónea percepción miña como lector, pero penso que nos últimos tempos por parte dalgúns medios e dalgúns críticos estase a conformar un canon do noso recente panorama literario que non reflicte para nada a realidade da nosa escrita, destacando propostas mediocres e deixando de lado outras arriscadas e anovadoras.
Ben isto ao caso pola escasa repercusión dun dos poucos libros salvables, para min, da última tempada literaria galega: Limpeza de Sangue, de Rubén Ruibal. Cheguei a este magnifico texto dramático por recomendación de Brétemas e nunca lle estarei o suficientemente agradecido. Polo celme desta obra discorren o mellor de Carver, os filmes dos mellores Coen, de Bukowski... E non son só excepcionais diálogos e unha estrutura perfecta que nos leva alasando ata a redentora caída do pano. Non, hai moito máis, nalgunhas das súas acoutacións agroman as metáforas da paisaxe urbana cunha forza arrebatadora e expresionista que vale máis que moitas novelas das publicadas no curso. Pagaría por vela representada, ou levada ao cine, e penso que o seu autor ten un maxistral narrador dentro que agardo algún día nos entregue unha novela tan demoledora como esta obra, cuns personaxes tan vividos como Francisco e Pantaleón.

Unha historia de silencios

Miguel Fernández Cuevas, o bisavó dos meus fillos, marchou a Cuba arredor do ano 1918 e regresou no ano 30. Das mornas augas do Caribe trouxo un gran baúl e moitos silencios. Xamais contou nada do que alí lle pasara, xamais. Hoxe, daquela estancia súa nas terras cubanas fican o baúl acarunchado, unha carta dun amigo que ficou alá, o billete do seu regreso en barco, unha tarxeta postal coa súa propia fotografía con canotié sacada no estudio de R. Testar na avda. de Italia nº 53, algunhas outras estampas tropicais de anónimos protagonistas e o seu carné de membro do Centro Galego da Habana. Pouca cousa para todo o que debeu ver naquelas calorosas e vizosas noites no Malecón.

A vida segue...

Despois destes días de vertixe, nos que andei co subidón, hoxe, por fin aterro e pouso ós pés no chan. Abrirei de novo o portátil e comezarei unha nova travesía literaria, que como case sempre levarame moi lonxe do país durante varios meses.
O que vedes aí enriba, na foto, é un agasallo que me fixo meu fillo. Preocupado como andaba por ver que non me entregaban copa ou galardón ningún polo premio, decidiu facerme esta chapa cunha maquiniña que ten. Amais, el e súa irmá argallaron unha tropical canción e todos os días cando chego a casa, aparecen desfilando polo corredor berrando: ¡Ala Delta, cha, cha, cha, cha! ¡Ala delta...!

Tres cancións

Mañá a partir das 12 do mediodía andarei polo EXTRARRADIO convidado por Eduardo Chamorro e con el falarei do premio. Pediume tamén que seleccionase tres cancións para poñer durante entrevista, tres músicas que me retraten. Levo dende onte seleccionándoas e non dou feito, hai tantas:

Spanish grease, por Willie Bobo.
Into de mystic, por VanMorrison.
Moonriver, por Sarah Vaughan.
Alone again or, por Love.
Watermelon man, por Mongo Santamaría
I´ll be your mirror, por The Velvet Underground & Nico.
Orly, por Jaques Brel.
Poor Joe, por Dizzy Gillespie.
Do not go gentle into that good night, por Jonh Cale.
In a sentimental mood, por Ellington & Coltrane.
Cattle and Cane, por The Go-betweens.
What´s going on, por Marvin Gaye.
Please, please, please..., por The Smiths
Five Years, por David Bowie.
Say a litte pray for you, por Aretha Franklin.
Love will tears us apart, por Joy Division.
I want you, por Bob Dylan.

E quedan moitas outras máis. Así que mañá antes de marchar cara a Santiago escollerei tres ao chou. Son incapaz de decidirme por ningunha delas ou das outras.

Unha pica galega en Flandres

O xoves pasado un xurado reunido en Madrid tivo a ben conceder por unanimidade á miña novela O Carteiro de Karrada o Premio Ala Delta de Literatura Infantil na súa 18 edición. Podedes imaxinar como estou, non é necesario que volo diga.
Amais teño que confesar que nestes tempos en que a nosa lingua está recibindo tantos ataques, só hai que ver os comentarios e viñetas dalgúns diarios nacionais, este recoñecemento a unha obra escrita en galego que competía cun feixe de orixinais en castelán, euskera e catalá éncheme dun orgullo que vai moito máis alá do persoal, pois é a primera vez que unha obra en galego gaña o Ala Delta.
Este premio non me pertence só a min. Estou seguro que hoxe non estaría contando isto senón tivese atopado a un editor modélico como Ignacio Chao e a un extraordinario crítico como Martin Pawley, grazas de verdade a ambos os dous polos seus consellos e pola súa amizade.

Papapapú

Non sei se os tempos están mudando –a miña opinión sobre este tempo de goberno de progreso bipartito é bastante crítica– pero algo que non logramos cando escolarizamos ao noso fillo, facelo no lingua de seu, o acadamos agora coa nosa filla, catro anos despois. Ela, acudirá este curso todos os días a súa escola cos seus libros na lingua de nós ben gardados na súa mochila e sen sabelo estará facendo ao seu pai inmensamente feliz. A ver canto me dura.

Os ollos do estío

Concordo co fillo de Rulfo :un escritor antes de aprender a escribir ten que aprender a ver. Eu, este verán vin escenas que ficaran gravadas para sempre na miña memoria... —Algúns solpores, meu fillo, no Torreiro, aprendendo por fin a andar en bicicleta; a miña serea saíndo da auga co seu bikini negro; uns amigos cos seus fillos e mais nós limpando e recuperando un vello lavadoiro de pedra; a noite en que vendo as estrelas a miña filla se durmiu no colo da súa nai; algunhas conversas con ese mesmos amigos a carón dunhas botellas de viño; meu fillo, outra vez, regresando a casa e preparándose el só a merenda para fuxir axiña a xogar de novo polas corredoiras; unha repentina treboada agochados baixo a perfecta caixa de Faraday do vello lavadoiro; os nenos durmidos nos seus sacos na nosa primeira acampada; unha araña teimuda que todas as noites tecía a arañeira que eu lle destruía co amencer; a miña filla mostrándolle a súa perrechiña ao seu curmán; a ecografía das miñas entrañas.— ...ou que quizabes esqueza nuns días tras o regreso ao asollado vórtice urbano. Non o sei.

O dilema

¿Dimitilo ou cesalo , esa é a cuestión?

Por certo, boas vacaciósn a todos os que as teñan , falamos en setembro.

Nadar
e matinar coas rapazas espidas
que mollaron nestas augas antes
os seus peitos mornos polo sol.

Nadar de noite
e oír na bucina de poliéster
deste artificial mar azul
os afastados ecos da felicidade allea.

Nadar de noite nas piscinas
e ser o derradeiro convidado
en improvisados e buliciosos pícnics familiares.

Nadar de noite nas piscinas baleiras
e procurar o mellor tempo
na longa e extenuante proba que a todos nos agarda.


Nadar e gardar a roupa
de piscina en piscina
dunha urbanización a outra
pasar silanderio pola vida
e nadando
arredarse da pelexa
camiño desa gran piscina do hourizonte
onde balorento se pon o día.



(Este poema basease libremente no conto de John Cheever e no filme de Frank Perry homónimos)

Cultura

Un poeta nado na Coruña é o novo ministro de cultura. Deséxolle toda a sorte do mundo, vaina necesitar.

Os traballos de Hércules

Teño que confesar o meu crime: ata hoxe non valorara na súa xusta medida o rol das nais traballadoras. Malia participar nas tarefas da casa todo o posible, xamais me enfrontara a levar eu só todo o traballo. Agora por mor das circunstancias —unha rotura fibrilar que nin Ronaldinho ten inmobilizada a miña parella dende hai quince días— exerzo de pai traballador ao cento por cento. E teño que recoñecer que chego ao cabo do día esgotado. Nunca imaxinara o grandísimo esforzo, mea culpa, que supón levar toda a casa e traballar a vez.
Pasar o ferro, poñer lavadoras, facer a compra, cociñar, limpar, aspirar, fregar, atender aos nenos e a súa nai eivada... En fin, que vos vou contar.
Supoño que esta experiencia me fará mellor persoa malia os problemas e atrancos que xurdiron no camiño. Do que estou seguro é de que aprendín un lote de cousas, a programar a lavadora, a discernir ese delgado fío que separa a roupa de cor da branca, a ser máis paciente, e moitas moitas máis cousas. E aprender é mellorar.
Polo tanto, vaia este post adicado a nai dos meus fillos e a tantas e tantas outras que coma Atlas sosteñen sobre as súas costas o noso mundo.

Xosé Mª Álvarez Blázquez, poeta

Canle segredo hei ser
pra fervenza da iauga manantia
que enxurre as nosas vidas, cando nada
falle do que eu che teño prometido.
Xeneroso leito
Da derramada anguria;
terra de terra, aberta pola eixada
do afán i o amor para a semente limpa;
eira de pan
lareira
fondo puzo,
gardador do misterio que nos cingue;
penedía
cara os ventos da sorte;
albre senlleiro
na chaira dos miñatos...



de CANLE SEGREDO, Edicións Castrelos 1976, Vigo.

Amar os libros

Estes vinte letraferidos que se xuntaron para salvar unha librería madrileña de barrio deberían ser un exemplo para todos nós e merecedores, dende logo, do Premio Nacional de Fomento da Lectura deste ano. Moitas beizóns para eles e sorte na súa nova andaina como libreiros vocacionais.

O vagón

E por fin chegou o día. Este venres estreamos. Despois de meses de ensaios os monstros están preparados para saíren ao escenario e representar a adaptación libre dos meus Rinocerontes e quimeras. Teño un reparto de luxo, un decorado marabilloso pintado por Ramón Trigo, un fermoso vestiario cosido polas arrepiantes nais dos monstros, unhas escintilantes luces e unha música poderosa de Steve Reich, Raymond Scott e Rodrigo Leao. Só falla a acústica do ximnasio.
Agardo que falen máis devagar e non se poñan nerviosos diante do seu publico, hoxe no ensaio xeral bordárono.
Grazas a Iago-Balote, a Ainoa-Nenaxirafa, a Lucas-Nenopingüín, a Mar-Nenapaxaro, a Laura-Nenaimán e a Maria-Lucia-Nenasiamesas.
E como din os cómicos: moita merda.

Aviso de Navegantes

Hoxe luns día 11 de xuño falarei con Manolo Romón e con algúns dos intregrantes do colectivo de novo circo Pista Catro no programa Libro Aberto da Galega. Así que se tedes algún interese alí vos agardo.

Autopsia

Encéfalo: 1.650 gr.
Corazón: 450 gr.
Pulmóns: 640 gr. o esquerdo e 620 gr. o dereito.
Fígado: 1.720 gr.
Bazo: 100 gr.
Riles: 120 gr. o dereito e 180 gr. o esquerdo.

(Somos o que somos e máis nada)

A sorte do cítricos

Non sei de onde vén. Lixeira, baixa pola Gran Vía. cobregueando por dirección contraria entre o tráfico incesante no que os condutores homicidas non se decatan da súa presenza. Supera a encrucillada coa rúa Luis Braille e segue a súa atolada carreira. Eu persígoa correndo pola beirarrúa, tratando de non perdela de vista e marabillado pola súa fuxida suicida. Na intersección con María Berdiales, a piques está de rematar baixo a roda dunha motocicleta kamikaze, pero no derradeiro instante, con habilidade, sálvase. Chega agora o momento máis perigoso da súa travesía: a conxestionada encrucillada con Urzaiz. Nela describe unha curva moi aberta, tratando de evitar aos automóbiles, pero aínda así remata esmagada baixo as rodas dun vitrasa.

Non me entristezco, tentouno, teimuda, e non o conseguiu. Sei que non sufriu e morreu feliz e libre.

Supoño que desesperada, a laranxa, procuraba entre o asfalto por una anaquiño de terra onde podrecer para sempre e devolverlle algo do que esta lle dera cando aínda era un agromo.

As contas do leiteiro electoral

Tras os resultados de onte, unhas breves reflexións en clave local:

1ª Que na cidade con máis peso social e industrial do noso país a candidata popular quede a tan só 2.800 sufraxios da maioría absoluta dá moito que pensar e máis debería darlle a socialistas e nacionalistas sobre as súas políticas e candidatos nestas cidade nos últimos anos. A mágoa é que non farán autocrítica ningunha, pois xa andan a repartir o gorentoso pastel que paparán durante os vindeiros catro anos.

2ª Que onte 100.000 vigueses, eu inluído, nin se achegaran polos colexios electorais para depositar o seu prezado voto e sintomático do estado anímico desta cidade e debería levar a todos os grupos políticos a unha fonda reflexiódn sobre as súas estratexias de participación cidadá. Tampouco farán esta reflexión poios estánse a converter en grandes monstros oligárquicos e burocráticos cada día que pasa máis lonxe das rúas.

Yuyu! Yuyu! Yuyu!

O que mais me chama a atención dos traballadores do naval que estes días campan as súas anchas polas rúas da cidade non é a queima dos colectores do lixo, levan mais de 200 e seica xa tocamos a un euro por cidadán para a súa reposición. Nin son os constantes atascos e cortes de trafico que teñen paralizada a cidade polas mañás. Nin e a neurótica reacción da Alcaldesa e candidata popular botándolle culpa da algarada ao BNG. Nin o intolerable asalto a sede da Xunta con queima de expedientes administrativos, xa irrecuperables, de moitos vigueses. Nin a boca pequena dos representantes sindicais a hora de condenar os incidentes.
Non, o que mais me chama a atención e evidente perda por parte da clase traballadora do seu histórico sentido da estética. As rúas de Vigo levan días inzadas dunhas pavorosas e carísimas vacas de poliuretano, supostamente decoradas por uns ¿artistas?. Pois ben, en todas estas xornadas de reivindicativa protesta non ardeu nin o rabo de ningunha delas. O dito, a clase traballadora está a perder o gusto, ou iso ou as vacas xa acadaron o estatus definitivo de animal totémico da nosa cultura e perante elas, aínda que sexan falsas, os folgistas berran aquilo de Yuyu! Yuyu! Yuyu! que tantas veces oímos de cativos aos indixenas nos filmes de Tarzán.

Yo vivía en el fin del mundo

O meu amigo Ramón Trigo, un dos mellores ilustradores e pintores cos que contamos no país, proclamouse hai uns días por unanimidade do xuri gañador do II Concurso Internacional Álbum Infantil Biblioteca Cabildo de Gran Canaria, certame promovido tamén pola editorial Edelvives. Fíxoo coa obra que leva o título deste post. Agardo que este éxito non impida que algún día colaboremos xuntos.

O meu Sari naceu no seu estudio no mes de agosto de 2005. Mentres el pintaba os cadros para unha exposición, eu escribía estomballado no sofá. Sempre pensei que el me trasnmitira un chisca da súa forza creativa e do seu xenio.

Moitos parabéns.

Recensións

Recoñezo que teño as fazulas encarnadas como dúas reientas ante as críticas de Martin, Ferreiro e Isabel Soto do meu Rinocerontes. Non sei se tanta unanimidade será boa. De todos os xeitos grazas a eles pola súa xenerosidade e tamén por descubrirme algunhas ideas ou reflexións que estaban no meu libro e que eu ignoraba.

Engadir amais que son un privilexiado pois polo de agora escribo o que me peta e teño un editor, Ignacio Chao, que mo publica e coida cuns mecos polos que sempre lle estarei agradecido.

Todo isto dáme azos para seguir adiante na miña andaina, pois tiña as miñas dúbidas sobre a recepción que podia ter esta novela tras o Sari.

No Culturgal

Este sábado día 12 de maio presentarei as 16.00 horas a miña novela Rinocerontes e quimeras, no Culturgal, Espazo: Café literario, na compaña do meu benquerido editor Ignacio Chao e do imprescindible Mr. Pawley que tiveron a ben acompñarme nesta nova andaina narrativa.

Aniversario en Carral

Este sábado día 5 de maio anderei polo Concello de Carral participando nos actos de celebración do Décimo Aniversario do seu Premio de Poesía, que coa súa habitual dilixencia organizou o seu técnico de cultura Carlos Lorenzo e ao que amblemente me convidaron.

Por se alguén se anima aí tedes o programa.