Parto da base de que a AGE é moi libre de artellar os seus premios como lle pete. Mais tamén penso que os mesmos están, non só para premiar ao mellor, senón para destacar e visibilizar ante público o mais relevante da produción editorial galega da última témpada, por iso é un chisco sorprendente a selección dos finalistas do premio Anxel Casal ao libro deste ano. Vexamos:
1º Son moitos finalistas, sete. Se lle queren dar certa cobertura mediática resulta imposible. A xente lerá a nova nos xornais que se dignen a sacala e non quedará con titulo ningún na cabeza.
2º Entre eles hai dúas obras de consulta, un ensaio, un albúm ilustrado e un comic. Só hai destacable na colleita literaria do ano o libro de Caneiro e de Docampo?
3º Non hai ningunha obra de teatro nin poesía entre eles.
Amais existe unha categoría específica para o libro ilustrado, que me parece moi ben dada a relevancia das nosas editoriais nese eido. Pero porque non hai unha de poesía ou de teatro ou de ensaio tamén? Por que non eliminar este caixón de sastre e facer unha categoría específica para cada xénero?
En fin penso que todo isto supón estragar o que debería ser o evento anual máis relevante das nosas letras.
... e tamén os xubilados de Florida a quen lle pagaremos a peaxe da AP9 (72 millóns de € por ano) ata o 2048 (grazas á prórroga do infausto Ansar na concesión) para que eles tomen o sol nos Everglades e beban mojitos feitos por barmans cubanos.
Supoño que o Citigroup estará investindo parte dos cartos cos que xenerosamente os agasallou o vaqueiro Bush na operación. Entrementres, os políticos galegos cacarexando coma galiñas chocas corricando polo curral sen saber que facer e as caixas galegas, que deberían estar para estas cousas, gozando dunha carteira industrial de participacións en moitos casos de dubidoso ou nulo interese estratéxico para este país. Así nos vai e así seguiremos, sufrindo arreo os atascos na ponte de Rande, un firme nefasto e unha peaxe desorbitada na primeira arteria viaria da nosa terra, que carece a ademais de calquera outra alternativa viable (o da N-550 é de arrepío).
Aínda que moitos non o crean , hoxe é un día triste. Estragouse unha oportunidade de controlar o noso destino, de que sexamos nós os que fagamos este país. Unha mágoa.
Se alguén ten interese en saber se padece dese terrible andazo chamado cristofobia, pode ler aquí os seus oito síntomas e autodiagnosticarse. Non teñen desperdicio.
Fernán Vello dixit.
Compañeiros, ás barricadas! Abandonemos a Bastilla! A xentalla non nos comprende! Tomemos á Corte! Reconquistemos pazos, fastos e xardíns. Que os príncipes e os reis rían de novo coas nosos ripios de bufóns ben mantidos.
Levo máis de dez anos tomando o café no mesmo bar antes de entrar no choio polas tardes (son un home fiel e contraditorio a vez). Os donos do negocio son uns emigrantes retornados da Arxentina: o home aténdeo polas tardes ata ben entrada a madrugada e a muller polas mañás. Durante todos estes anos vin medrar ao seu fillo M. entre as mesas, axudeille cos deberes en máis dunha ocasión, escoitei ao seu pai falar con orgullo dos seu éxitos no baloncesto e ultimamente ata falamos de dereito romano pois comezara a facer dereito económico. Lembro tamén como o pai gardaba os xornais e me preguntaba polo significado desta ou daquela outra palabra en galego, ata aprendera a dicir "café con xeo" co seu acento porteño a forza de pedirllo eu nos días de solleiro. O bar levaba pechado unhas semanas e pensei nela, que se operara, e supuxen que a recuperación andaba un chisco máis lenta do previsto. O xoves pasado vina na beirarrúa con face de derrotada, máis eu ía con présa e por non cruzar a rúa...
Onte, estrañado, pregunteille a un veciño e souben a verdade: ese rapaz que vin medrar entrou en urxencias hai un mes polo que semellaba unha parvada. Xa non saíu e agora, afouto, loita na planta de oncoloxía contra unha leucemia que se estende polas súas veas coma unha alimaria voraz. Conteillo a Men pola noite, na terraza, mentres os nenos durmían e lle daba a roupa que ela tendía. Cos ollos engradados, díxome que prefería que non lle falase desas cousas...
Hoxe, aínda teño o arrepío no corpo, amais esta historia lémbrame a unha espiña aínda cravada ben fonda no meu interior. E por enriba, esta mañá o meu fillo díxonos que estaba canso e preguntounos se podía quedar en casa e nos dixémoslle que non, a non ser que estivera enfermo...
Hai agora quince anos da edición de Un home que xaceu aquí de Aníbal C. Malvar (lina o sábado ata a madrugada e segue espléndida). Con ela comezou unha extraordinaria tetraloxía que no seguinte lustro daría ao prelo A man dereita, Premio García Barros 1994 (que estou a reler tamén e é unha magnifica intriga político- xornalística) ; Unha noite con Carla, Premio Xerais 1995, e Á de mosca como remate en 1998, a sua piece de resistence, a mellor novela negra da historia da literatura galega. Logo como se fose aquel xeral cartaxinés ás portas da imperial Roma, Malvar recuou e calou.
Xa van alá dez anos da súa ausencia, que eu considero unhas das perdas máis significativas das nosas letras. Quizabes foi una adiantado a súa época, alguén que transitou camiños que ninguén volveu percorrer, malia que algúns o tentaron con escaso resultado. O seu rexistro lingüístico cun galego urbano trufado de xerga debería ser estudado polos filólogos. Os seus diálogos afiados como o gume dunha navalla, con replicas lixeiras e inzados de de sentenzas e citas memorables. As poderosas metáforas que como labaradas xorden na narración. E por enriba de todo o ritmo, constante e trepidante, que leva a catrapolas ao lector ata o remate.
Agora anda de xornalista por Madrid e conserva ben engraxada a súa pruma. A miña esperanza é que Ineditor ven de editar hai uns meses a tradución ao castelán de Un home que xaceu aquí e eu agardo que isto supoña un indicio de que vai retomar axiña a súa andaina literaria.
Quédannos o seus libros, procurade por eles. Estou seguro que non vos defraudaran.
Que non che rouben o que che pertence
Gran experiencia en convocatorias e bases de premios literarios de todos os xéneros.
Coñecementos altos de galego oral e escrito
Primeira consulta gratis
Razón aquí
Non pensaba eu entrar nunha valoración xurídica do afaire Estevez, mais o feito de que o xurado se escude agora no asesor xurídico da Deputación para a toma da súa polémica decisión, obrígame a puntualizar algúns estremos, facendo a aclaración de que eu non comparei o orixinal e os poemas do blog. Creo que acudir a Lei de Propiedade intelectual e partir dun erro sobre a normativa xurídica a aplicar, non estamos ante una problema de dereitos de autor senón ante un estrito problema contractual civil.
1º As bases do premio podémolas conceptuar coma un contrato entre a entidade convocante e o autor que presenta o seu orixinal a concurso. Polo tanto entre as partes, o xurado e o autor, esas bases eríxense como o marco xurídico que regulará as súas relacións.
Perante a impugnación presentada o xurado debe interpretar as cláusulas dese contrato, é dicir as bases do premio, e ver se o orixinal presentado se axusta ou non a elas.
2º O primeiro principio que rexe a interpretación dos contratos segundo o noso Código Civil é o da boa fe. Principio que eu entendo que non foi conculcado nin por Eduardo, aos poucos intres da concesión do premio recoñecía que o celme de parte do material poético do seu orixinal estaba nun blog; nin tampouco polos membros do xurado que ignoraban a existencia da bitácora e que na mesma estaba a orixe do poemario, ignorando polo tanto a súa autoría. Outra cousa ben distinta sería que nas deliberacións algún membro do xurado identificase o orixinal de Eduardo, nese momento debería quedar excluído ipso facto.
Polo tanto para interpretación das bases que poden resultar ambiguas, sobre todo aquelas referidas aos termos “obra” e “inédito” débese acudir aos artigos 1.281 e seguintes do Código Civil que establecen as normas de interpretación dos contratos.
3º A interpretación do termo “obra” atendendo as devanditas normas non deixa lugar a dúbidas. As bases non distinguen entre a totalidade o unha parte do mesma, polo tanto a obra debe ser considerada na súa totalidade. Son identificables o orixinal e o blog na súa globalidade? Semella que non. Polo tanto que algúns versos ou poemas concorden non supón un incumprimento das bases. O termo “obra” ao abeiro do Código Civil debe entenderse como aquel sexa máis conforme coa natureza e obxecto do contrato, polo que estando ante un concurso literario non é preciso entrar en disquisicións semánticas: todos temos claro o que é unha “obra” neste contexto. Non podemos distinguir onde o contrato non o fai, nin comprender nel cousas distintas ou casos diferentes aos expresamente especificados.
4º A interpretación do tremo “inédito” e partindo do feito que o xurado obrou con boa fe nas súas deliberacións, vai intrinsecamente unido ao de “obra”. Falamos polo tanto dunha “obra inédita” na súa totalidade como dixemos. E neste caso semella que o orixinal non aparece no blog tal e como se presentou a concurso. Asemade para interpretación do termo inédito tampouco podemos distinguir onde o contrato non o fai, nin comprender nel cousas distintas ou casos diferentes aos expresamente especificados. Como en ningún momento se fala de soporte dixital, non se pode facer un interpretación extensiva do termo que recolla por analoxía casos que non están especificamente recollidos.
4º Non me quero estender máis. O caso é que sería este un preito apaixonante polas súas moitas implicacións xurídicas. O que compre é que dende algunha organización, penso que a mellor sería a AELG, se redactase un modelo uniforme de bases para que se remitise a todas as institucións convocantes para evitar no futuro polémicas coma a que nos ocupa.
Colexiado 1.359 ICAV
O argumento da impugnación, presentada polo señor Xabier Lama, é que o libro incumpría as bases da convocatoria por estar previamente publicado no blog “en construcion”.
Como expliquei no seu momento perante a propia Deputación que mo solicitou, esta impugnación carece de toda base legal segundo os seguintes argumentos:
1. O premio, tal e como está descrito nas súas bases e é de público coñecemento, premia unha “obra”. Quer dicir, considera unha “obra” a totalidade do material presentado baixo un título e lema. A “obra” presentada a concurso é rigorosamente inédita.
2. Existe, efectivamente, un blog, titulado “en construción”. e co seguinte subtítulo: “bitácora da construción dun libro de poemas”. A existencia deste blog era pública antes da convocatoria do premio e, como pode comprobarse, non a ocultei en ningún momento. En todo caso, o que se publicou neste blog é unha descrición do proceso de produción da obra. Non é un libro, senón unha bitácora, un diario. Acompañando esta bitácora é posíbel consultar borradores de algúns dos textos que compoñen a obra pero non todos os textos nin as súas versións finais. O poeta e investigador Miro Villar explica claramente, nun informe técnico que emitiu nesta oportunidade, que “é axioma ou principio filolóxico fundamental que as versións anteriores á edición definitiva ou testamentaria por parte do autor teñen a consideración de material de traballo para a crítica textual, mais en ningún caso se chegan a considerar como textos definitivos do autor”. O concepto de “obra”, por tanto, distínguese claramente do seu proceso de produción e nas bases do premio non se indica que o proceso de produción da obra deba ser inédito.
3. Como se pode ver no mesmo blog, a publicación do proceso de produción abandonouse o 1 de maio de 2006. Un mes despois (o 13 de xuño) déixase constancia dun período de reflexión sobre os textos e, posteriormente (o 25 de agosto), infórmase de que a obra sufríu moitas correccións. Dende aquela, como resulta habitual habida conta do tempo transcorrido até a convocatoria do premio, aínda houbo outros procesos de revisión profunda do libro nos que se descartaron poemas e se incluíron outros, ademais de modificarse seriamente a totalidade dos textos. Ningunha destas modificacións (nin a descrición das mesmas nin os textos) foron difundidas no blog ou na miña páxina persoal.
4. Na mesma cláusula SEGUNDA das bases do Premio dise que a Deputación “publicará” a obra premiada. Non se explicita (aínda que queda amplamente sobreentendido) que se trata dunha publicación en papel. Pódese sobreentender, por tanto, que a expresión “inédito” na cláusula primeira se refire tamén a este modo habitual de publicación.
5. Por outra banda, o mesmo informe técnico antes mencionado determina sen que caiba lugar a dúbidas que, “só recibe consideración de obra édita aquela que posúe o seu correspondente rexistro, quer no ISBN quer no Rexistro da Propiedade Intelectual, e calquera outra obra sen o devandito trámite sempre adoita considerarse como inédita”.
6. Existen hoxe en día diversos métodos de edición de libros dixitais. Como se explica na Wikipedia (http://es.wikipedia.org/wiki/Libro-e#Formatos_de_archivos_de_eBook), os formatos comunmente utilizados para este soporte son DOC, PDF y LIT. Nin o blog nin os textos incluídos na páxina web utilizan calquera destes métodos. En todo caso, pódese consultar os arquivos do ISBN para ter constancia de que non existe rexistro da edición de ningunha obra ao meu nome en formato papel ou dixital que poida significar un incumprimento das bases do premio. Outro informe técnico, neste caso do poeta e editor Fran Alonso, explicita: “En ningún caso pode entenderse o blog «En construción» como un libro dixital. En primeiro lugar, un blog non responde ao que desde o punto de vista profesional os editores entendemos por «edición dixital» (formatos de texto dixitalizado, sometido a un proceso de edición e preparado para a súa descarga nun ordenador, pda, teléfono móbil ou libro dixital, como adoitan ser os pdf ou os .doc). Por outra banda, as propias normas de estilo da ortografía técnica na edición indican que se debe empregar a cursiva para os títulos de obras literarias (tanto en formato papel como en formato dixital) pero que se deben empregar a redonda para os nomes dos blogs.”
7. En calquera caso, e tal como deixa entrever Fran Alonso no seu argumento, o concepto “edición” inclúe unha serie de procesos adicionais (e necesariamente posteriores) á escrita do libro que, como resulta obvio, non puideron ter lugar neste caso, xa que a escrita dos textos do libro non estaba rematada no momento en que se interrumpiu a difusión da bitácora.
8. Canto á alegación presentada á cláusula TERCEIRA das bases (que dice, literalmente: “As obras presentaranse baixo un título e un lema, achegados de plica na que conste o título e o lema no seu exterior e contendo no interior o nome e apelidos do autor, o seu enderezo, nacionalidade e número de teléfono”), a Deputación pode dar fe de que o libro foi presentado baixo plica, cun título e un lema, polo que non se entende a que violación desta cláusula se refire a alegación.
9. Con todo, atendendo ao espírito desta cláusula que procura o anonimato dos textos para non viciar a resolución do premio, o xurado está no seu dereito (aínda que non o respalde unha lectura estrita das bases) de, antes de emitir o fallo, desbotar un libro porque pode recoñecer a súa autoría por haberse difundido algún dos textos que o compoñen en publicacións colectivas ou mesmo en recitais poéticos. Porén, unha vez que o xurado falla de boa fe e en exercicio da súa indiscutíbel profesionalidade, non parece pertinente que este mesmo dereito de veto se lle conceda a calquera persoa por que tivese coñecemento previo da obra.
10. Máis alá doutras consideracións, tanto o acto de presentar o libro ao premio canto a actuación do xurado desenvolvéronse baixo o principio de boa fe que rexe, segundo a lexislación vixente, todos os contratos de palabra (como o é o caso de presentar un libro a un premio literario). Como se explicita no artigo 1.288 do Código Civil: “A interpretación das cláusulas oscuras dun contrato non deberán favorecer á parte que tivese ocasionado esa oscuridade”.
11. En todo caso, a actuación do señor Xavier Lama só pretende obter nos despachos o que en boa lide literaria non lle fora concedido.
Teño na miña man presentar recurso contencioso administrativo contra a resolución da Deputación pero non o farei. Acepto esta nova decisión do xurado tal e como a aceptei da primeira vez e non pretendo obter nos despachos aquilo do que de boa fe o xurado e a Deputación agora me privan.
A importancia dun premio radica en que un xurado considere que o traballo de un merece ser premiado, o que xa ocorreu co meu construcións. Quédome con iso.
Eduardo Estévez
A Coruña, 23 de setembro de 2008.
Eduardo ten a razón moral e xurídica da súa parte. Dende aquí todo o meu apoio e solidaridade.
Respecto a Xabier está no seu dereito de recorrer, iso non llo nega ninguén, mais así non se gañan os premios, e moito menos cando un tamén ten o Esquío no peto. Escoitelle unhas declaracións nas que afirmaba que Eduardo "xogara coas cartas marcadas" En fin, eu non teño dúbidas de quen é o tafur neste asunto.
Sobre os membros do xurado dicir só que se trabucaron e sentan un precedente moi perigoso na estensiva interpreteación do termo "inédito" que por analoxía idetifican con calquera acto de comuncación pública que se faga dunha obra ou de parte dela por leve que sexa. Eu xa ando borrando algún que outro poema, conto ou celme de novela deste blogue para cubrirme as costas no futuro, non vaia a ser que isto se estenda coma un andazo.
O Levantador fai unha oportuna anotación que eu suscribo palabra por palabra.
E agora a beber e a obedecer outra vez, ata a próxima declaración doutro ignorante bocalán, na que nos levantaremos de novo todos a unha e celebraremos a súa derrota malia que todo fique igual.
Mágoa que non aproveitáramos o asunto para abrir un debate moito máis construtivo e enriquecedor. Mágoa de non ter esixido o cumprimento do decreto de galego nas escolas, o regreso do Xabarin, un plan de normalización lingüística, o Instituto Rosalía, máis e mellores bibliotecas, filmes en galego, un verdadeiro plan de lectura e tantas e tantas outras cousas... Mágoa de tanta paixón e tan pouca reflexión. Mágoa doutra oportunidade estragada, de tantas palabras baleiras que xa levou o vento.
.jpg)
